Flanş Nedir? Flanş Türleri ve Kullanım Alanları

Flanş Nedir? 

Flanş, genellikle boru veya boru parçalarını birleştirmek veya bir ekipmanı bir yüzeye sabitlemek için kullanılan bir bağlantı elemanıdır. Flanşlar, genellikle yuvarlak veya kare şeklinde olabilirler ve çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılırlar.

Bir flanşın iki temel bileşeni vardır: bir flanş yüzeyi ve flanş bağlantı delikleri. Flanş yüzeyi, bağlantı yapılacak boru veya ekipmanın yüzeyine monte edilir. Bu yüzey genellikle düz veya hafifçe yükseltilmiş bir contaya sahiptir. Flanş bağlantı delikleri, diğer flanş veya bağlantı elemanları ile birlikte kullanılarak flanşların birbirine veya başka bir yüzeye bağlanmasını sağlar. Bu delikler genellikle bir dairesel düzende bulunur ve cıvata veya somunlarla sıkılır. Flanşlar, genellikle boru sistemlerinde basınç veya sıvı sızdırmazlığı sağlamak için kullanılır. Ayrıca, endüstriyel ekipmanların montajında da kullanılırlar ve ekipmanın güvenli bir şekilde sabitlenmesini sağlarlar.

Flanşlar, genellikle ANSI (American National Standards Institute) veya DIN (Deutsches Institut für Normung) gibi standartlara uygun olarak üretilir. Bu standartlar, flanşların boyutlarını, şekillerini ve bağlantı deliklerinin yerlerini tanımlar.

Sonuç olarak, flanşlar, boru sistemlerinde veya endüstriyel ekipmanlarda bağlantı yapmak ve sızdırmazlık sağlamak için kullanılan önemli bağlantı elemanlarıdır.

Flanş Ne İşe Yarar?

Flanşlar, birleşim noktasındaki boru, valf, pompa veya başka bir ekipmanın güvenli ve sağlam bir şekilde bir araya getirilmesini sağlamak için kullanılır. Flanşların sağladığı bazı önemli işlevler:

• Bağlantı: Flanşlar, birleşim noktasındaki parçaların bir araya getirilmesini sağlar. Bir flanş, borunun veya ekipmanın dış çevresine monte edilirken, diğer flanş ise karşı taraftaki birleşim noktasına monte edilir. Cıvata ve somunlarla sıkıca birleştirilerek güvenli bir bağlantı sağlanır.
• Dayanıklılık: Flanşlar, sistemdeki basınç, sıcaklık ve diğer kuvvetlere karşı dayanıklılık sağlar. Boru hatları veya ekipmanlar arasındaki yüksek basınç veya sıcaklık değişiklikleri, flanşların güçlü ve sağlam bir şekilde birleştirilmiş olması sayesinde etkili bir şekilde karşılanabilir.
• Sızdırmazlık: Flanşlar, birleşim noktasında sızdırmazlık sağlamak için kullanılır. Birleşim noktasındaki contalar veya sızdırmazlık malzemeleri, boru hatlarındaki sıvıların veya gazların istenmeyen sızıntılarını önler. Bu, güvenli bir işletme ve çevresel koruma sağlamak için önemlidir.
• Montaj ve Bakım Kolaylığı: Flanşlar, boruların veya ekipmanların kolayca monte edilip sökülmesini sağlar. Onarım, bakım veya değişiklik gerektiğinde, flanşlar sayesinde parçalar hızlı bir şekilde ayrılabilir ve yeniden birleştirilebilir. Bu, üretim sürekliliği ve verimlilik için önemli bir avantaj sağlar.
• Esneklik: Flanşlar, farklı boru çapları, basınç sınıfları veya malzemeler arasında geçiş yapabilme yeteneği sağlar. Farklı ekipmanların veya sistemlerin birleşim noktalarında kullanılarak, farklı bileşenleri bir araya getirmek ve uyumluluğu sağlamak için kullanılırlar.

Flanşlar, endüstriyel tesisler, petrokimya tesisleri, su arıtma tesisleri, gemi yapımı, petrol ve gaz endüstrisi gibi birçok sektörde yaygın olarak kullanılır. Bu sektörlerde flanşlar, güvenli ve sağlam birleşim noktası sağlamak, sızdırmazlık sağlamak ve montaj veya bakım kolaylığı sağlamak için kritik bir bileşen olarak kabul edilir.

Flanş Nerede Kullanılır?

Flanşlar geniş bir yelpazede endüstriyel uygulamalarda kullanılır. Flanşların sıkça kullanıldığı bazı alanlar:

• Petrokimya Sanayi: Rafineriler, kimyasal tesisler ve petrokimya tesislerinde, boru hatlarının birleşim noktalarında flanşlar kullanılır. Bu tesislerde yüksek basınçlı ve yüksek sıcaklıkta çalışan sistemlerde güvenli bağlantılar sağlamak için flanşlar kullanılır.
• Enerji Üretimi: Güç santralleri, nükleer santraller, hidroelektrik santraller ve termal santraller gibi enerji üretim tesislerinde flanşlar önemli bir role sahiptir. Boru hatları, pompalar, türbinler ve diğer ekipmanlar arasındaki birleşim noktalarında flanşlar kullanılarak güvenli ve dayanıklı bağlantılar sağlanır.
• Denizcilik: Gemi inşaatı ve denizcilik endüstrisinde, boru hatları, soğutma sistemleri, yakıt sistemleri ve diğer denizcilik ekipmanları arasında flanşlar kullanılır. Bu, gemilerin çalışma sistemlerinin güvenli ve etkili bir şekilde bir arada tutulmasını sağlar.
• Su ve Atıksu İşleme: Su arıtma tesisleri, atıksu arıtma tesisleri ve kanalizasyon sistemleri gibi su ve atıksu işleme tesislerinde flanşlar yaygın olarak kullanılır. Bu tesislerde boru hatları, pompalar, valfler ve diğer ekipmanlar arasındaki bağlantıları sağlamak için flanşlar kullanılır.
• İnşaat ve İmalat: Endüstriyel tesislerin inşası ve imalat süreçlerinde flanşlar kullanılır. Boru hatları, hava kanalları, ekipmanlar ve yapısal bileşenlerin birleşim noktalarında güvenli bağlantılar sağlamak için flanşlar kullanılır.

Bu sadece flanşların kullanıldığı bazı alanlardan birkaçıdır. Flanşlar, genel olarak basınçlı sistemlerin, boru hatlarının, valflerin ve diğer endüstriyel ekipmanların birleşim noktalarında kullanılarak güvenli bağlantılar, sızdırmazlık ve kolay montaj sağlar.

Flanş Çeşitleri Nelerdir?

Flanşlar farklı tiplerde ve tasarımlarda gelir. Bazı yaygın flanş çeşitleri:

1. Kaynak Boyunlu Flanşlar: Kaynak boyunlu flanşlar uzun bir koni şeklindeki göbeklere sahiptir ve boruya düz kaynakla bağlanmak üzere tasarlanmıştır. Flanş yüksek basınca dayanıklılık ve şekil bozulmasına karşı mükemmel dayanıklılık sağlar. Genellikle yüksek basınç ve yüksek sıcaklık uygulamalarında kullanılırlar.
2. Kayma Flanşlar: Kayma flanşları, borudan biraz daha geniş bir çapa sahiptir ve borunun üzerine kaydırılıp kaynaklanır. Hizalaması daha kolaydır ve genellikle düşük basınçlı uygulamalarda kullanılır. Kayma flanşları yüksek bükme momentlerine veya ciddi sıcaklık dalgalanmalarına sahip uygulamalar için uygun değildir.
3. Dişli Flanşlar: Dişli flanşlar iç dişlere sahiptir ve boruya vidalanabilirler. Bağlantının sık sık sökülüp takılması gereken uygulamalarda kullanılırlar. Ancak, dişli flanşlar yüksek basınçlı uygulamalar için önerilmez.
4. Kavrama Birleşimli Flanşlar: Kavrama birleşimli flanşlar düz bir yüze ve ayrı bir destek flanşına sahiptir. Destek flanşı genellikle farklı bir malzemeden yapılır ve hizalamayı ve desteklemeyi sağlar. Kavrama birleşimli flanşlar sık sökme gerektiren sistemlerde yaygın olarak kullanılır.
5. Kör Flanşlar: Kör flanşlar, bir boru hattının sonunu kapamak için kullanılan sağlam disklerdir. Gelecekteki genişleme veya bakım gerektiğinde kullanılırlar. Kör flanşlar ayrıca kontrol kapağı olarak da kullanılabilir.

Şeklinde sıralayabiliriz.

Düz Flanş

Düz flanşlar, basit bir tasarıma sahip ve boru hatlarını veya ekipmanları birleştirmek için kullanılan bağlantı elemanlarıdır. İki düz yüzeyi vardır ve boru veya ekipmanın yüzeyine vidalar veya cıvatalarla sabitlenir. Düz flanşlar genellikle düşük basınçlı ve düşük sıcaklıkta çalışan sistemlerde kullanılır. Temel olarak, düz flanşlar basit, sağlam ve kolay montaj sağlayan flanşlardır. 

Kaynak Boyunlu Flanş

Kaynak boyunlu flanş (Weld Neck Flanş), birleşim noktasındaki boru veya ekipmanın dış çevresine monte edilen ve kaynaklanabilen bir flanş türüdür. Daha sağlam ve dayanıklı bir bağlantı sağlamak amacıyla tasarlanmıştır ve yüksek basınç ve yüksek sıcaklık uygulamalarında kullanılır.

Dişli Flanş

Dişli flanş, boru veya ekipmanın dış çevresine monte edilen ve dişli bir iç yüzeye sahip olan bir flanş türüdür. Dişli yapısı, cıvata veya somunların sıkılıp gevşetilerek flanşı ve bağlantı noktasını bir arada tutmasını sağlar. Dişli flanşlar, boru hatlarında veya ekipmanlarda güvenli bir bağlantı sağlamak ve sızdırmazlık elde etmek için kullanılır. Montajı kolaydır ve cıvata veya somunların sıkılıp gevşetilmesiyle hızlı bir şekilde sökülebilir. Dişli flanşların kullanımı, boru hatlarında veya ekipmanlarda sızıntı riskini azaltır ve güvenli bir bağlantı sağlar.

Serbest flanş

Serbest flanşlar, boru hatlarında kullanılan ve boru uçlarını sabitlemek, desteklemek ve termal genleşmeleri absorbe etmek için kullanılan bir flanş çeşididir. Bu flanşlar, boru hatlarının serbest hareket etmesine olanak sağlarken aynı zamanda sistemdeki gerilmeleri azaltır. Yüksek taşıma kapasitesi ve kolay montaj özellikleri ile endüstriyel uygulamalarda yaygın olarak tercih edilir.

Kör flanş

Kör flanşlar, boru hatlarında kullanılan ve boru uçlarını kapatarak sızdırmazlık sağlayan bir flanş çeşididir. Bu flanşlar, boru hattının sonunda kullanıldıklarında borunun devam etmediği noktalarda bir tıpa görevi görerek hat üzerindeki sızıntıları önler ve güvenli bir çalışma ortamı sağlar. Kısaca, kör flanşlar, boru hatlarının sonlarında kullanılan sızdırmazlık sağlayan kapaklardır.

Flanş Ölçüleri Nasıl Belirlenir?

Flanş ölçüleri, belirli standartlar ve tasarım parametreleri doğrultusunda belirlenir. Flanş ölçülerinin belirlenmesi için genel yaklaşımlar:

Standart Seçimi: Flanş ölçüleri, genellikle uluslararası standartlar tarafından belirlenir. Örneğin, ANSI/ASME, DIN, JIS gibi standartlar, flanş boyutlarını, sınıfları ve toleransları tanımlar. Proje veya uygulama gereksinimlerine uygun bir standart seçmek önemlidir.

Basınç Sınıfı ve Boyutu: Flanş ölçüleri, kullanılacak boru hattının basınç sınıfına ve boyutuna göre belirlenir. Basınç sınıfı, hattın taşıdığı maksimum basınca dayanacak şekilde seçilmelidir. Boru hattının dış çapı ve iç çapı gibi boyutları da göz önünde bulundurulur.

Flanş Tipi: Flanş ölçüleri, kullanılacak flanş tipine bağlı olarak belirlenir. Düz flanş, kaynak boyunlu flanş, dişli flanş gibi farklı flanş tipleri farklı ölçü standartlarına sahiptir. Her flanş tipi için belirlenmiş standart ölçüleri takip etmek önemlidir.

Boru Hattı Malzemesi: Flanş ölçüleri, kullanılacak boru hattının malzemesine bağlı olarak da belirlenir. Çelik, paslanmaz çelik, karbon çeliği gibi farklı malzemeler farklı ölçü standartlarına sahiptir.

Toleranslar: Flanş ölçülerinde toleranslar da göz önünde bulundurulur. Bu, belirli bir aralık içinde kabul edilebilir sapmaları ifade eder. Toleranslar, flanşın doğru montajını sağlamak ve uyumlu bir bağlantı elde etmek için önemlidir.

Genel olarak, flanş ölçüleri, standartlara, basınç sınıfına, flanş tipine, boru hattı malzemesine ve toleranslara dayanarak belirlenir. Bu faktörleri dikkate alarak doğru flanş ölçülerini seçmek, güvenli ve uyumlu bir boru bağlantısı sağlamak için önemlidir.

Elektrik Motorlarında Flanş Kullanımı Nasıl Olur?

Elektrik motorlarında flanşlar, motorun çıkış milini bir başka ekipmanla veya makineyle bağlamak için kullanılır. Flanş, motorun şaftının etrafına monte edilen bir bileşendir ve genellikle delikli bir yapısı vardır. Bu delikler, flanşı diğer bir ekipmanla veya makineyle birleştirmek için vidalar veya cıvatalarla sabitlemek için kullanılır.

Elektrik motorlarında flanş kullanımı, motorun belirli bir uygulama veya sistemde doğru bir şekilde yerleştirilmesini sağlar. Flanş, motorun şaftının doğru hizada ve konumda olmasını sağlayarak bağlantıyı güvenli ve sağlam hale getirir. Aynı zamanda, flanş sayesinde motorun dönme hareketi doğrudan bir başka ekipman veya makineye aktarılır.

Flanş kullanımı, elektrik motorlarının birçok farklı endüstriyel uygulamada kullanılmasını mümkün kılar. Örneğin, pompa sistemlerinde motorun pompaya bağlanması için flanşlar kullanılır. Ayrıca konveyör sistemlerinde, kompresörlerde, makinelerde ve diğer birçok uygulamada flanşlar motorların doğru ve güvenli bir şekilde yerleştirilmesini sağlar.

Flanşların boyutları ve tipleri, motorun tipine, gücüne ve uygulamaya bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, motorun ve flanşın uyumlu olması ve doğru şekilde monte edilmesi önemlidir. Genellikle motor üreticisinin talimatlarına veya spesifikasyonlarına başvurmak, doğru flanş seçimi ve montajı için en iyi yaklaşım olacaktır.

Güncel haberlerimizden haberdar olmak için E-Bültenimize kaydolun!